- artajorran baino dantzan hobeto jakin
Azalpena: alferra izan
Adibideak:
Dantzan obeto daki artajorran baño
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
HERRI IPUINDEGIA
Azkue, R. M. Euskalerriaren Yakintza IV.
Kontzeptuak: ALFERKERIA
- bankarrot egin
Azalpena: hondatu
Adibideak:
Bankarrot egin aiherrian
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Kontzeptuak: HONDAMENA
Gazteleraz: hacer quiebra
Frantsesez: faire banqueroute
- belarrak jorratu eta artoa sasira bota
Azalpena: oker egin
Adibideak:
Bedarrak yorratute artoak sasire
HERRI IPUINDEGIA
Anuario de eusko folklore X, 1930
HERRI KANTUTEGIA
Azkue, R. M. Cancionero popular vasco I, 1918
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Kontzeptuak: OKERKERIA
- bihotza armarik gabe ebaki
Azalpena: penatu
Adibideak:
Hiruretan ebaki zaitan armarik gabe bihotza
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Kontzeptuak: SUFRIMENDUA / ZIRRARA
- bihotza gatza urean bezala urtu
Azalpena: maitemindu
Adibideak:
Orai bihotza urtua daukat gatza urean bezala
BERTSOLARITZA.
A. Zavala Amodiozko penak bertso berrietan, 1976.
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- demendren
Adibideak:
egundano ukhen banu demendren leiñhuria.
HERRI KANTUTEGIA
Sallaberry, J. Chants populaires du Pays Basque, 1870
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Gazteleraz: (el, la) menor de (los, las)
Frantsesez: (le, la) moindre (...)
- denborak egin
Azalpena: denbora pasa
Adibideak:
Heldu girenean, denborak eginik
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Gazteleraz: pasar el rato
Frantsesez: tuer le temps
- (inori) elerik ez eman
Azalpena: inorekin haserre egon
Adibideak:
Etzauntan bihi batek elhe motz bat eman
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- erdi bat ukan ez eta lau kuarto gastatu
Azalpena: asko gastatu
Adibideak:
Erdi bat izan ez, ta lau kuarto gastatu
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- errekan beratu eta lixiban egostea merezi
Azalpena: jipoia merezi
Adibideak:
Oraiko mutilzarrek zer dute merezi? Errekan beratuta, lexiban egosi
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
HERRI KANTUTEGIA
Riezu, J. Nafarroako Euskal-Kantu zaharrak.
HERRI IPUINDEGIA
Azkue, R. M. Euskalerriaren Yakintza IV.
- fraka beltzean hari zuria ez falta
Azalpena: etxean gobernu txarra ukan
Adibideak:
Galtza beltzian ari xuririk et zait sekulan faltatu
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- haize freskoari gabon esatera (bidali)
Azalpena: solasa edo harremanak haserrez hautsi
Adibideak:
Ai Anton! Ai, Anton! Aize preskuari, gabon!
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Gazteleraz: mandar con viento fresco
Frantsesez: envoyer balader
- haize hotza janari ukan
Azalpena: goseak bizi
Adibideak:
Kanpora jali ondoan haize hotza janari!
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- (neure, heure, bere...) herritik kantatu
Azalpena: dagokion ildotik ez atera
Adibideak:
Zuhur denak kanta beza bethi bere herritik
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- inondik inora (ez)
Azalpena: inola (ez)
Adibideak:
guerrak ez dakar onik iñundik iñora.
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Kontzeptuak: EZETZA
Gazteleraz: de ninguna manera
Frantsesez: d'aucune manière
- izarraren ezagutzak egin
Azalpena: maitemindu
Adibideak:
Azken bestetan egin nituen izan-aren ezagutzak
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
BERTSOLARITZA.
A. Zavala Amodiozko penak bertso berrietan, 1976.
Kontzeptuak: MAITASUNA
- (ezeri, inori) kontu egin
Azalpena: adi egon / zaindu
Adibideak:
Kontu zuk egizu
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Kontzeptuak: GOGOETA
- kopetilun
Azalpena: aurpegi itsusiko
Adibideak:
A mutil kopetillun.
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
HERRI KANTUTEGIA
Azkue, R. M. Cancionero popular vasco I, 1918
Gazteleraz: malencarado
- laguntzat sotoko oporra ukan
Azalpena: mozkortia izan
Adibideak:
Laguntzat hor nuela... sotoko oporra
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- larrutik ordaindu
Azalpena: asko kosta
Adibideak:
Ordaindu bear dezu larrrutik ederki ardatza ezpaidazu ardatza ezpaidazu neri ekartzen aurki
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Gazteleraz: pagar caro
- lekua(k) hustu
Azalpena: alde egin
Adibideak:
Handik lekua dut hustu
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Frantsesez: vider les lieux
- (inoren) peko zamaria urrez zelatu
Azalpena: aberatsa izan
Adibideak:
Haren peko zamaria urhez da zelatzen
HERRI KANTUTEGIA
Sallaberry, J. Chants populaires du Pays Basque, 1870
HERRI KANTUTEGIA
Michel, F. / Irigaray, A. Poes¡as populares de los vascos, I.
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Kontzeptuak: ABERASTASUNA
- sakelan lima eta kontrako giltza erabili
Azalpena: lapurra izan
Adibideak:
Ez dut bada ibiltzen sakelean limarik ta are gutiago kontrako giltzarik
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- soineko gerrikoa bestek erosi
Azalpena: besteren dir utik bizi
Adibideak:
Oraiko mutilzarrek duten tantarie / soinean gerrikoa bestek erosie
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- urzapalaren malura
Azalpena: amodioa galdutako pena
Adibideak:
Urzo-aphalaren malurra galduz gerostik laguna.
HERRI KANTUTEGIA
Sallaberry, J. Chants populaires du Pays Basque, 1870
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
- (inon) zangoa eman / sartu
Azalpena: sartu
Adibideak:
Bethi beldur aintzinegi zangoa sar dezadan
HERRI KANTUTEGIA
Arratia, M. Cancionero popular del Pa¡s Vasco I.
Gazteleraz: poner pie (en)