- ahalik (...)-en(a)
Azalpena: ahal den modurik -enean
Adibideak:
alic lasterrena Jaincoaren gracian jartera.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- ahotan hartu
Azalpena: aipatu
Adibideak:
gurutzea geren gañean eguitean autan arzen degu jaincoa, diogula: aitaren, ta semearen, ta espiritu santuaren icenean.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- alde aurretik
Azalpena: aurrez
Adibideak:
Jacob Patriarcac alde-aurretic esanic ceucan bezala.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: LEHENTASUNA
Gazteleraz: de antemano
Frantsesez: auparavant
- bai baldinbere
Azalpena: bai
Adibideak:
ta graciaren behar guera? bai baldinbere: ori gabe ecin daguiquegu gauz onic.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: BAIETZA
Gazteleraz: por supuesto
Frantsesez: bien sûr
- bai suertez ere
Azalpena: bai
Adibideak:
eta etzuan izandu, ori baño, gauza obeagoric? Bai suertez ere, bada izandu zuan jaquiundea.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: BAIETZA
- bat-batean
Azalpena: ezustean
Adibideak:
enzun zan bat-batetan, cerutic bera baletor bezala, eche gucia bete zuan aice indartsuarena bezalaco ots andi bat.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: de repente
Frantsesez: tout à trac
- (ezertan) begi bietaraino sartu
Azalpena: zeharo sartu
Adibideak:
sartu zan begui bietaraño idolatrian
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- begitan hartu
Azalpena: (inori) gorroto hartu
Adibideak:
bere anayac, beguitan artu, ta saldu zuen: luzaro egonzan gatibu igiton, faraonen men-pean
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: GORROTOA
Gazteleraz: tener entre ojos
- behingoan
Azalpena: fite
Adibideak:
desagun beingoan: Judutar aragui-corrac, Jesus ain pobre, beharsu manso, ta humil ecusita, ecin sinistu zuen.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- berebat
Azalpena: berdin
Adibideak:
edo berebat dana garbitzen cituan Jordango ibaian.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- berehalakoan
Azalpena: kolpetik
Adibideak:
ta etziran berealakoan galdu Jerusalengo Erria ta Judeaco erreinua.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: ARINTASUNA
- bidegabez
Azalpena: eskubiderik gabe
Adibideak:
besteren ondasunac zuten contra edo bidegabez nai izatea.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- buruak eman
Azalpena: otu
Adibideak:
Buruac eman, ta asmatu cituen
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- buruan erabili
Azalpena: pentsatu
Adibideak:
Bai-ta gauz hoen oroitzapena, edo berac nai duala, buruan ta gogoan erabiltea
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- buruharro
Azalpena: harro
Adibideak:
buru-arro ondasunzaleac
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: vendehumos
Frantsesez: m'as-tu-vu
- (neure, heure, bere...) burutik
Azalpena: norberaren sortzez
Adibideak:
eren burutic asmatu cituen.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: por (mi, tu, su...) cuenta
Frantsesez: de son propre chef
- elkar hartu
Azalpena: elkartu
Adibideak:
itz alcargo, edo-alcar-artze berriren baten gañean?
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: ELKARTASUNA
- esku hartu
Azalpena: agintea ukan
Adibideak:
lengoaren ondoren igiton sartu zan, beste errege batec, indartsuegi eguin, ta escu gueigui artu cezaen bildurrez, necazari cituan, lanac lanen gañean emanaz
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- ez baldinbere
Azalpena: ez
Adibideak:
eta jakintsu iraun zuan Salomonec azqueneraño? Ez baldinbere: araguicortuzan, emacume galgarrietara jarrizan.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: EZETZA
Gazteleraz: de ninguna manera
Frantsesez: pas du tout
- ez eze(n)
Adibideak:
Hori ezecen, bai-ta norbaiti bidegabezco hitzac esatea ere.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- ezertan eduki
Azalpena: kontsideratu
Adibideak:
Ecertan ez iduquitzeco oraingo vicitzaco aberastasun
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- ezertan ez hartu
Azalpena: ez estimatu
Adibideak:
eta gizonak jaincoaren semea lenengoan ecertan ez artuagatic
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: MESPREZUA
- ezpere(n)
Adibideak:
ezpere beguira erderari, ta ecusico dezu, gueienac latin-hitzcunzarenak dituala.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: de lo contrario
- gain behera
Azalpena: osoki
Adibideak:
gain-bera urez bustiaz.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: OSOTASUNA
Gazteleraz: de arriba abajo
Frantsesez: de pied en cap
- gau eta egun
Azalpena: beti
Adibideak:
hau da, gau ta egun, beñere asegabe, ta atsedeten utzi gabe utsiquitzen arizaien, ta arico ere zaien arra.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: BETI, BETIKO, BETIRAKO
Gazteleraz: día y noche
Frantsesez: jour et nuit
- gogoak eman
Azalpena: otu
Adibideak:
Gogoac eman cien, edocein gauza
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- gogoan erabili
Azalpena: pentsatu
Adibideak:
Escritura santua gogan erabilten
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: GOGOETA
- guztiz ere
Adibideak:
Cer dirá, Eleizan Eliz-guizónak esaten dituen oracioac? Guztiz ere Daviden Cantuac, edo Salmoac.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: sobre todo
Frantsesez: surtout
- halaz guzti arren ere
Adibideak:
alaz-guci-arren ere Jaincozco Hitz araguitu hau.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: con todo
Frantsesez: malgré tout
- handi nahi
Azalpena: harrokeria
Adibideak:
mundutarren andi-nai arro.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: HARROKERIA
- hitz(a)(k) eman
Azalpena: zin egin, egindu
Adibideak:
Israeldarrac urratu zuen Jaincoari eman cioen itza
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: AGINDUA
Gazteleraz: dar (su) palabra
Frantsesez: donner sa parole
- hitza ukatu / urratu
Azalpena: agindutakoa ez bete
Adibideak:
Israel darrac urratu zuen Jaincoari eman cioen itza
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: faltar a la palabra
Frantsesez: revenir sur sa parole
- hitzari jarraiki
Azalpena: agindutakoari eutsi
Adibideak:
Ta aen aurrecoai eman cien, itzari cerraicala, eraman cituan Canaago bazterretara, edo promisioco lurrera
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: AGINDUA
Gazteleraz: mantener lo dicho
Frantsesez: tenir sa parole
- (ezeri, inori) kontu egin
Azalpena: adi egon / zaindu
Adibideak:
Contu eguiten dio ere eleizari
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: GOGOETA
- kontuan egon
Azalpena: adi egon
Adibideak:
Horduco contuan cegoan San Pedro
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: SUSMOA
- lehenbailehen
Azalpena: ahal den arinen
Adibideak:
eldu ciran, Jesus preso arraraztera, ta lembait ten illaraztera.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: ARINTASUNA / LEHENTASUNA
Gazteleraz: cuanto antes
Frantsesez: dès que possible
- mendeen mende guztietan
Azalpena: beti
Adibideak:
mendeen mende gucietan zorionecoac izan ditecen.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: BETI, BETIKO, BETIRAKO
Gazteleraz: por los siglos de los siglos
- mihiari guardia eman
Azalpena: kontuz hitzegin
Adibideak:
Fiñean mihiari emoc guardia
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
- nahi eta (nahi) ez
Azalpena: beharrez
Adibideak:
nai ta naiez behardana.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: BORTXAZKOA
Gazteleraz: quieras que no
Frantsesez: de gré ou de force
- noiz edo noiz
Azalpena: noizbait
Adibideak:
aldareco Sacrementua noiz edo noiz artu gabe.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: BAKANTASUNA / ETORKIZUNA
- (inon) oina(k) sartu
Azalpena: sartu
Adibideak:
Eldu ciran Belengo errira, eta etzuen arquitu, non oñac sartu, horduco alabaña beteac ceuden ostatu, eta eche guciac
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: poner pie (en)
- orobat
Azalpena: berdin
Adibideak:
edo (oro bat dana) Jesu-Christo Jainco eguiazcoa.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: ANTZA
- suak hartu
Azalpena: haserretu
Adibideak:
etzuen aditu nai jesusen doctriña, ta hau enzutean, suac arzen cituan. Ceren eracusten cien...
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Gazteleraz: montar en cólera
Frantsesez: monter sur ses grands chevaux
- zorrak atera
Azalpena: zorrak ordaindu
Adibideak:
Becatu gucien zorra ateratzeco
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.
Kontzeptuak: ORDAINTZEA
- zuzen kontra
Azalpena: eskubiderik gabe
Adibideak:
besteen ondasunac zucen contra, edo bidegabez nai izatea.
UBILLOS, J. A.
Christau doctrina berri ecarlea, 1785.