aurkituak: 34
- ahalbait (ere)
Azalpena: ahal den neurrian
Adibideak:
ta al bait ere aserratu gabe. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- alerik gabe
Azalpena: batere gabe
Adibideak:
euskalduna bazera, alerik oartu gabe, ta alakorik ezpalitz bezala. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- astoa golillarekin
Azalpena: dotore jantzitako pertsona zabarra
Adibideak:
Arako beren tratu-gauzetara etorri zirenean, orra non gure galaiak eskeñi txarren bat egin, ta bear etzan moduren bat errekardariari erakutsi, ta biak aserratu ziran: ta tortilla goitik bera irauli, ta andrearen beletak jirabuelta ariñ eman, ta gaztearen kontra biurtu, besoak gerrian ifiñi ta desaire guziak esaten asi zitzaion: «Nere jende onak, zer ikusi bear ote degu? Zer eskeñi degu au, edo nork egin digu? Oni begira: au nongoa ote degu? Onen patxadari begira! Ea: ken orpoetatik, koartoan bosteko estanpa: ken gure begietatik: ez guri beñtzat orrelakorik. Au nor degu? Gu español puru-puruak. Au nongoa dan ez dakigu. Gure aita ta amak frantzesak ziran: baña gu español garbiak, San Bizenteko Pontean bateatuak. Jende onak: au zer degu? Ken ortik! Ai au kontua! Deabruak ikusi du golillarekin astoa.» CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- aurreskua eraman
Azalpena: zuzendu
Adibideak:
Nola nai zierto da, latin ta griegoak, batak bestea apañtzeko, elkarri eskua eman ta lagundu diotela, ta, lengoaje guzien artean, aurreskua beti artu ta eraman dutela. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Gazteleraz: marcar el ritmo
Frantsesez: mener la danse
- azken fina
Azalpena: akabantza
Adibideak:
ori aren meke guzien azken fiñ eta koroa izan zala CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- batera eta bestera
Azalpena: edonora
Adibideak:
batera eta bestera nola ibilli diran. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- behin eta berriz
Azalpena: maiz
Adibideak:
beñ ta berriz berak dion bezala. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: MAIZTASUNA
Gazteleraz: una y otra vez
- beletak jirabuelta eman
Azalpena: egoera bestelakotu
Adibideak:
Arako beren tratu-gauzetara etorri zirenean, orra non gure galaiak eskeñi txarren bat egin, ta bear etzan moduren bat errekardariari erakutsi, ta biak aserratu ziran: ta tortilla goitik bera irauli, ta andrearen beletak jirabuelta ariñ eman, ta gaztearen kontra biurtu, besoak gerrian ifiñi ta desaire guziak esaten asi zitzaion: «Nere jende onak, zer ikusi bear ote degu? Zer eskeñi degu au, edo nork egin digu? Oni begira: au nongoa ote degu? Onen patxadari begira! Ea: ken orpoetatik, koartoan bosteko estanpa: ken gure begietatik: ez guri beñtzat orrelakorik. Au nor degu? Gu español puru-puruak. Au nongoa dan ez dakigu. Gure aita ta amak frantzesak ziran: baña gu español garbiak, San Bizenteko Pontean bateatuak. Jende onak: au zer degu? Ken ortik! Ai au kontua! Deabruak ikusi du golillarekin astoa.» CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- (zeri) bernak ebaki
Azalpena: galarazi
Adibideak:
Usadio txarrai berneak ebaki, esan oi da CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- beste gabe
Azalpena: aitzakia arinez
Adibideak:
erdaraz edo euskaraz sermoi bat irakurri ta beste gabe, latinez pulpituan predikatuko dutenik? CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Gazteleraz: sin más
- (neure, heure, bere...) burutik
Azalpena: norberaren sortzez
Adibideak:
ez egieki zuen buruti, edo zuen erreglakin. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Gazteleraz: por (mi, tu, su...) cuenta
Frantsesez: de son propre chef
- esker gaizto
Azalpena: eskergabetasun
Adibideak:
esker gaiztoak ematen errezago da CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- (inorekin) ez ahaide eta ez bernaje izan
Azalpena: harremanik ez ukan
Adibideak:
Erdararekin euskara ez aide ta ez bernaje da. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- ez bezala
Azalpena: desberdinki
Adibideak:
besteak ez bezala. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- (inor, ezer) ez bezalako
Azalpena: desberdin
Adibideak:
ta beste izkerak ez bezelako neurri justu. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- ez eze(n)
Adibideak:
Beñ ez eze, askotan soseguz ta kontuz irakurrita ere. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- ez luze eta ez labur
Azalpena: tamainan
Adibideak:
Ez luze eta ez labur, bere neurri onean. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- ezpada
Adibideak:
baña ori ezta euskararen, ezpada euskaldunen desonra. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- haizez bete
Azalpena: harrotu
Adibideak:
Orañ bada izenezko euskaldun ta sustanzia gabeko aizez beteak CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: HARROKERIA
- hala ere
Adibideak:
alere asko, egieki, euskera galdu da. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Gazteleraz: no obstante
Frantsesez: cependant
- halabeharrez
Azalpena: kasualitatez
Adibideak:
erri batean, ala bearrez, galai gazte batekin topatu zan. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- harez gero(ztik)
Azalpena: ordudanik
Adibideak:
ta arrezkero ere nasgabeko hebreo garbia usatzen zala dio gure Korneliok. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Gazteleraz: de allí en adelante
- jesus demonioa
Adibideak:
"Jesus demonioa" ta onelako beste izkuntz eta ezkontza infernuko itsusiak. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- ken begietatik
Adibideak:
ken gure begietatik: ez guri beñtzat orrelakorik. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: HASERREA
Gazteleraz: apártate de mi vista
- ken orpoetatik
Adibideak:
Ea: ken orpoetatik, koartoan bosteko estanpa. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: HASERREA
Gazteleraz: apártate de mi vista
- koartoan bosteko estanpa
Azalpena: mesprezuz, dotore jantzitako
Adibideak:
Arako beren tratu-gauzetara etorri zirenean, orra non gure galaiak eskeñi txarren bat egin, ta bear etzan moduren bat errekardariari erakutsi, ta biak aserratu ziran: ta tortilla goitik bera irauli, ta andrearen beletak jirabuelta ariñ eman, ta gaztearen kontra biurtu, besoak gerrian ifiñi ta desaire guziak esaten asi zitzaion: «Nere jende onak, zer ikusi bear ote degu? Zer eskeñi degu au, edo nork egin digu? Oni begira: au nongoa ote degu? Onen patxadari begira! Ea: ken orpoetatik, koartoan bosteko estanpa: ken gure begietatik: ez guri beñtzat orrelakorik. Au nor degu? Gu español puru-puruak. Au nongoa dan ez dakigu. Gure aita ta amak frantzesak ziran: baña gu español garbiak, San Bizenteko Pontean bateatuak. Jende onak: au zer degu? Ken ortik! Ai au kontua! Deabruak ikusi du golillarekin astoa.» CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- (ezeri, inori) kontu egin
Azalpena: adi egon / zaindu
Adibideak:
Euskaldunak konturik egin ez dute CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: GOGOETA
- leku eman
Azalpena: onartu
Adibideak:
Begiratu eta egiari leku eman CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- nahi eta (nahi) ez
Azalpena: beharrez
Adibideak:
nai ta nai ez bezala, guzia ondo ziekiten. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: BORTXAZKOA
Gazteleraz: quieras que no
Frantsesez: de gré ou de force
- noizean behin
Azalpena: aldizka
Adibideak:
noizean beñ ejenplotxo bat kontatzea. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Kontzeptuak: BAKANTASUNA
Gazteleraz: de vez en cuando
Frantsesez: de temps à autre
- (neure, heure, bere...) oinean firme egon
Azalpena: ez aldatu
Adibideak:
Bedeika gure euskera: bere sei kasoetan erregla jakin ta errazak beti bere oñean firmeak ditu, CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- puntuan behin
Azalpena: une oro
Adibideak:
baña bera, estudio eta erreglarik gabe, añ askatu, añ trebe zegoen, non aditzera txit ondo ematen zan: puntuan beñ solezismo ta barbarismo galantak botatzen zituen, baiña alakorik ez balitz bezala, farra egin eta eragiten zigun. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
Gazteleraz: cada dos por tres
- sator itsu
Azalpena: ezjakin
Adibideak:
Au bear bezala ezagutu, pisatu ta esaminatzeko, ni sator itsua naiz. CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
- tortilla goitik behera irauli
Azalpena: egoera bestelakotu
Adibideak:
Arako beren tratu-gauzetara etorri zirenean, orra non gure galaiak eskeñi txarren bat egin, ta bear etzan moduren bat errekardariari erakutsi, ta biak aserratu ziran: ta tortilla goitik bera irauli, ta andrearen beletak jirabuelta ariñ eman, ta gaztearen kontra biurtu, besoak gerrian ifiñi ta desaire guziak esaten asi zitzaion: «Nere jende onak, zer ikusi bear ote degu? Zer eskeñi degu au, edo nork egin digu? Oni begira: au nongoa ote degu? Onen patxadari begira! Ea: ken orpoetatik, koartoan bosteko estanpa: ken gure begietatik: ez guri beñtzat orrelakorik. Au nor degu? Gu español puru-puruak. Au nongoa dan ez dakigu. Gure aita ta amak frantzesak ziran: baña gu español garbiak, San Bizenteko Pontean bateatuak. Jende onak: au zer degu? Ken ortik! Ai au kontua! Deabruak ikusi du golillarekin astoa.» CARDAVERAZ, A. Euskeraren berri onak, 1761
|
|