- auzo legean
Azalpena: auzo barruan
Adibideak:
Manterolako errota Elorditik bera / auzo legean edozein allegatzen gera.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- beleak dibertitzeko errekara bota
Azalpena: (inork inor) hil
Adibideak:
Beliak dibertitzeko bota errekara
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- (neure, heure, here...) buruz
Azalpena: norberaren sortzez
Adibideak:
beren buruaz dabiltze eskontzak egiten.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Gazteleraz: de motu propio
Frantsesez: de son cru
- gezurrezko paperekin arraultzak bildu
Azalpena: tranpa egin
Adibideak:
Lendabizi etorri zait neronen etxera gezurrezko paperakin arraultzak biltzera
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- hain gutxi
Azalpena: ezetza, errepikatuan
Adibideak:
zeruan ez dago ez gose ta egarririk ain gutxi trabajuak iltzeko bildurrik.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Kontzeptuak: EZETZA
Gazteleraz: menos aún
- hala ere
Adibideak:
ala ere lanik asko gaurko egunian ongi konpontzen gera gauza degunian.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Gazteleraz: no obstante
Frantsesez: cependant
- halabeharrean
Azalpena: kasualitatez
Adibideak:
tratu bat ere egin det ala bearrian.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- (inorengatik) hankak erabili
Azalpena: mesede egin
Adibideak:
Jose de Arizeta zan nere serbitzen badaki iñorgatik ankak erabiltzen
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Frantsesez: se mettre en quatre (pour quelqu'un)
- itsuaurreko
Azalpena: itsuen gidari eta morroi den mutil
Adibideak:
itxu aurreko balebil a zer pajaroa!
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- itxuraren kontrako
Azalpena: itsusi
Adibideak:
upela baterako ai zer kantaria itxuraren kontrako fandangolariya.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- (ezeri, inori) kontu egin
Azalpena: adi egon / zaindu
Adibideak:
Kontu egizu geugaz nonbait ala gaude
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Kontzeptuak: GOGOETA
- kontutan paratu
Azalpena: konturarazi
Adibideak:
Lau lagunek naute gaur kontuan para: netzat kontrariyon bat gaur tolosan bada
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- lehenbailehen
Azalpena: ahal den arinen
Adibideak:
Lenbailen libratzera saiatu gaitian.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Kontzeptuak: ARINTASUNA / LEHENTASUNA
Gazteleraz: cuanto antes
Frantsesez: dès que possible
- malapartatua
Azalpena: madarikatu
Adibideak:
Azari litxarrero malapartatua.
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
Kontzeptuak: MADARIKAZIOA
- (inor, ezer) oinez eraman eta zaldiz entregatu
Azalpena: gauza bat hasi baino hobeki amaitu
Adibideak:
Ez ditut zure gauzak gaizki enpleatu / Oñez eraman eta zaldiz entregatu
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- zeruko atearen giltza hemen egin
Azalpena: santu bizi
Adibideak:
Emen egin zeruko atiaren giltza
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.
- zuzen ez dantzatu
Azalpena: hasserratu
Adibideak:
Gure artian orrenbeste balitz gertatuko / ez giñake zu eta ni zuzen dantzatuko
ARRUTI, A. "Pastor Izuela" (Bertsolaria, 1780-1837)
A. Zavala Pastor Izuela, Ezkioko ta Segurako itsuak.