Hasierako orrialdea
kontzeptuen aurkibidea aurkibidea iradokizunak iradokizunak bilaketara itzuli bilaketa
Bilaketaren emaitza

 

aurkituak: 17

  • alatxanpaina (bidali)

    Azalpena: solasa edo harremanak haserrez hautsi

    Adibideak:

    —   Bai laster etorriko zait barberua sendakuntza egitera, baina, alatxanpaina bidaliko dut, ez dit ezer ere aurreratzen. Nahikoa kontu daukat nik, galtzarbeko txorien zulakadak kontatzen. Zoaz alatxanpaina.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • (ezer) baino lehen igelei bizarra jaio

    Azalpena: (zer) ezinezkoa izan

    Adibideak:

    —   Zozoak beleari ipurbeltz, zuria onduko den baino lehen txangurruak aurreraka ibiliko dira eta igelei bizarra jaioko zaie.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • (ezer) baino lehen txangurroak aurreraka ibili

    Azalpena: (zer) ezinezkoa izan

    Adibideak:

    —   Zozoak beleari ipurbeltz, zuria onduko den baino lehen txangurruak aurreraka ibiliko dira eta igelei bizarra jaioko zaie.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • begiko makarra non (daukan) ez jakin

    Azalpena: norberaren akatsez ez jabetu

    Adibideak:

    —   Jendeak egin arren irri eta farra / ez naiz mundu honetan alkate bakarra; / makina bat badago eme edo arra / non daukan ez daki(e)la begiko makarra.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • bejon (dei(n)ala, deizula, deiola...)

    Adibideak:

    —   -ori, ori! Urtzale.- Nik behintzat sinisten dut aberastuko naizena; nire anaia hori lehen ere txit saiatua zen eta ez diot gaitzesten aberats porrokatua etorriko denari; etorrita pulmonia bat harrapatuko du edo txakur amorratu batek kosk egingo dio eta hilko da; orduan bere diru guziak niretzat izango dira. Txomin.- Bejondeizula eta hala izan dadila, Urtzale.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • (inoren) bizkar

    Azalpena: bestek ordainduta

    Adibideak:

    —   Ni ere banabil bizibidea eratu ezinik, baina gaurkoagatik sabel aldia ondo gozatu behar dut Txominen bizkar bada ere.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

    Kontzeptuak: BALIAKETA

  • deabruaren adarrak!

    Azalpena: amorraziozko esaldia

    Adibideak:

    —   Urtzale.- (txoriari eskua luma gainetik pasatzen dio eta esaten du): Txori hau gainetik pintatua dago, eta azpia kedarra baino beltzagoa du; bele huts hutsa da. Txomin.- Deabruen adarrak! Hilko dut ijito biraoa.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • eguzkia oraingo bidean ibili bitartean

    Azalpena: inoiz ez

    Adibideak:

    —   Aberastu? Ez behintzat eguzkia oraingo bidean badabil. Nondik nora ni aberastu?
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • (ezerekin) gainez eginda egon

    Azalpena: nazkatua egon, ezin gehiago pairatu

    Adibideak:

    —   Txomin.- Isilik zaude emakumea; belarriak eten beharrean dauzkat zure jarduna dela-eta. Kaxilda.- Eta ni zure arranoekin moño tontorreraino beteta gainez eginda nago.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • mingainez motza ez izan

    Azalpena: berritsua izan

    Adibideak:

    —   Korkoxa ere ez da mingainez motza; nire andrearekin uztartu daiteke
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • nondik nora

    Azalpena: nola

    Adibideak:

    —   Aberastu? Ez behintzat eguzkia oraingo bidean badabil. Nondik nora ni aberastu?
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • onik onenean

    Azalpena: hoberena kontsideratuz

    Adibideak:

    —   Baina, hau da patxada daukadana! Onik onenean kartzelara eramango banaute ere ez dakit eta putreak baino gibel handiagoarekin, hemen nago, bilatuko ez ninduketen lekuraino ihes egin gabe.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

    Kontzeptuak: ONTASUNA

    Gazteleraz: en el mejor de los casos

    Frantsesez: dans le meilleur des cas

  • (inorekin) panpantxo egin

    Azalpena: (gaiztakerirako) tratua egin, (gaiztakerirako) adostu

    Adibideak:

    —   Eta zu zeren usainera etorri zera lehen onera, etorkizunaren igarlea zinala esatea? (Ijitoagatik) Beste honekin panpantxo eginda niri hamar duro ziplatzeagatik? (Ijitoari lepotik heltzen dio) Itoko zaitut nire dirua atzera ematen ez badidazu.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • txori emea baino mutuago

    Azalpena: isilik

    Adibideak:

    —   Niri behintzat hitz bigarrenerako, eztarria hego haizeak jota bezala lehortu, eta txistua, ingurdua baino lodiago egiten zait; orduan mingaina aho sabaian pegatuta edukitzen dut eta txori emea baino mutuago gelditzen naiz.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • (inor inorekin) uztartu litekeena izan

    Azalpena: joera, zaletasun edo jokabide beretsukoak izan

    Adibideak:

    —   Korkoxa ere ez da mingainez motza; nire andrearekin uztartu daiteke
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

  • zirt edo zart egin

    Azalpena: erabaki

    Adibideak:

    —   Zu ere isilik zaude, erruak dituzu-eta. Zertan eduki duzu Txomin gaixoa horrenbeste denboran sufritzen, sendatu edo hil, zirt edo zart egin gabe?
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

    Kontzeptuak: ERABAKIA

  • zozoak beleari ipurbeltz esatea

    Azalpena: norberaren akatsak besteri egoztea

    Adibideak:

    —   Zozoak beleari ipurbeltz, zuria onduko den baino lehen txangurruak aurreraka ibiliko dira eta igelei bizarra jaioko zaie.
    ELIZONDO, J. Alkate ona, 1912.

    Kontzeptuak: AKATSA / NORBERARENAK BESTETARATZEA

    Frantsesez: c'est la poêle qui se moque du chaudron

 

lokuzioan azalpenean bietan

    hitz hasiera
bere horretan

gaztelera frantsesa


Korrespondentzia guztiak ikusi: gazteleraz / frantsesez
kontzeptuen aurkibidea iradokizunak