aurkituak: 30

• alajainkoa!

  Adibideak:

  —   bai ala jainkua!
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: HARRIDURA

  Frantsesez: sacrebleu

• antz(a) eman

  Azalpena: igarri

  Adibideak:

  —   Iñoiz ez dizu ari zerala antzik emango mokuan
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: IGARTZEA

• astaputz

  Azalpena: ergel

  Adibideak:

  —   emen pasa da astaputz char ori.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: ERGELKERIA

• bat-batez

  Azalpena: tanpez

  Adibideak:

  —   baña... bat batez illuntasuna sortu zait orain kolkoan.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Gazteleraz: de repente

  Frantsesez: tout à trac

• behatz batenik ere (ez)

  Adibideak:

  —   t'etzait iduri ala okertasunikan biatz batenik ere izango danikan.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: EZETZA

  Gazteleraz: ni (el, la) más mínimo(a)

  Frantsesez: (le, la) moindre (...)

• bejon (dei(n)ala, deizula, deiola...)

  Adibideak:

  —   bejondeizula; illezkor bedi zure aintz agurgarria.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• bi mila kapusai

  Adibideak:

  —   aserreturik oso bi milla kapusai! bertan zuben andria jo ta puskatu nai.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• bihotza pil-pil eduki

  Azalpena: maitemindu

  Adibideak:

  —   Soseguz egon nai arren eziñ biotza daukat zuregan pil-pil
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• bizimodua atera

  Azalpena: bizitzeko adina irabazi

  Adibideak:

  —   Lur ontan iñork ezin lezake atera bizimoduba
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: BIZIA, BIZIMODUA

  Gazteleraz: ganarse la vida

  Frantsesez: assurer sa matérielle

• buru-belarri

  Azalpena: saiaturik, amorruan

  Adibideak:

  —   buru-belarri orrela dabiltzanean.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• enarak bezala jira egin

  Azalpena: itzuli

  Adibideak:

  —   Nik ere ala egingo nuke enadak bezela jira
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• errupola

  Adibideak:

  —   izango dala bai, erru pola! baso beltz eder maitea.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• eztena erabili

  Azalpena: zaztatu

  Adibideak:

  —   Gaur berriz penak nere barruan eztena darabilkite
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• eztilargia

  Azalpena: ezkontondoko sasoia

  Adibideak:

  —   opa dizuet nerearen bar-barrendik eztillargi on betea izan dezazuela gaurtandik.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Gazteleraz: luna de miel

  Frantsesez: lune de miel

• frantses jardunean ari

  Azalpena: ulertu ezinezko hizkeran ari

  Adibideak:

  —   Prantzez jardunean ari balitz bezela bere burutik sortzen zituen itz-naspilletako bat
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Frantsesez: parler petit négre

• gut(x)i gora behera

  Azalpena: alde gutirekin

  Adibideak:

  —   guichi gora bera igo dezasu nere gerriyan parera.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: ANTZA

  Gazteleraz: poco más o menos

  Frantsesez: à peu près

• hegatza(k) jaso

  Azalpena: hegan egin

  Adibideak:

  —   al bezin laister egatzak jaso t'arrano abilla / zearka dator basorik-baso aterpe billa
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• intxaur aleren modura

  Azalpena: gezurrezko handikerian

  Adibideak:

  —   urruti dauden gauz aiek beti inchaur alien modura bakan izanik artzen oi dute pilla galantan ichura.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• iparragirrek utzitako zaku diruaren bila joan

  Azalpena: kimera baten atzetik ibili

  Adibideak:

  —   Bazekiat juan eitzala-beti izan aiz abillaIparragirre'k utzitako zaku-dirubaren billa
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• iturri (honetan, horretan, hartan) edana egon

  Azalpena: inondik jakin

  Adibideak:

  —   Iturri ortan edana baldin banego
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• izerdi patz

  Azalpena: izerdi

  Adibideak:

  —   izerdi-patz ugaria.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• jo eta (bota, lehertu, moztu, puskatu...)

  Adibideak:

  —   berta zuben andria jo ta puskatua.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• koipejario

  Azalpena: lausenkari

  Adibideak:

  —   Ausen da mutil koipeyariyo.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• (...-la) kontu egin

  Azalpena: kontsideratu

  Adibideak:

  —   Egin dezakegu kontu lorea dala
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: GOGOETA

• lehenbailehen

  Azalpena: ahal den arinen

  Adibideak:

  —   gaindu det ariñ, lenbailen zeruratzeko ichumendua.
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: ARINTASUNA / LEHENTASUNA

  Gazteleraz: cuanto antes

  Frantsesez: dès que possible

• malkotan bustitako arto zati bat beste gauzarik ez ukan

  Azalpena: pobrea izan

  Adibideak:

  —   Arto-zati bat beste gauzik ez orain malkotan bustia
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• piper egin

  Azalpena: joan behar den lekura (eskolara, bereziki) ez joan

  Adibideak:

  —   Eskolik bazan piper eginda igari gebillenian
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Gazteleraz: hacer novillos

• tipula zahar bat ez balio

  Azalpena: ezer ez balio

  Adibideak:

  —   Tipula zar bat ez dik baliyo oraino nere negarrak
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: BALIOA

  Gazteleraz: no valer un real

  Frantsesez: ne pas valoir un pet de lapin

• zilipurdika

  Azalpena: burutxetak eginez

  Adibideak:

  —   maite zazute ziñez ta benaz chiro dan maitagarria!
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

• zinez eta benaz

  Azalpena: benetan

  Adibideak:

  —   maite zazute ziñez ta benaz chiro dan maitagarria!
  ARRESE, E.
  Nere bidean, 1913

  Kontzeptuak: EGIA