- aditzea eduki / ukan
Azalpena: entzuna egon
Adibideak:
— Dugun edan berriz ere; bethi dut aditzea Bien ondotic on dela hirugarren colpea
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
- (inoren) ahotik galdu
Azalpena: bestek esanak kaltetu
Adibideak:
— Erretora bere ahotik nahi zuten galarazi Bainan hark egiaz bertzerik ez diote irakatsi
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
- alfer gorri bizi
Azalpena: alferkerian bizi
Adibideak:
— erretor apezpikuak bizi zirela alfer gorri
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: ALFERKERIA
- begiak argiari ireki
Azalpena: ezjakintasunetik irten
Adibideak:
— Urruñako habitantak aspaldiko urtetan Ilunbean bizi ziren, bainan hekin onetan Zeruak eman diote gidaritzat Teillary Noizbait idek diotzoten begiak argiari
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: JAKITEA
Gazteleraz: abrir los ojos
Frantsesez: ouvrir les yeux
- beregainki
Adibideak:
— laudorio beregainki eguin.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Gazteleraz: sobre todo
Frantsesez: surtout
- betiereko
Azalpena: betiko
Adibideak:
— betiereko bizia orduan da hasiko.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: BETI, BETIKO, BETIRAKO
- bisaia gaizto egin
Azalpena: harrera makurra egin
Adibideak:
— Ez diot egiten iroi-ik gaizki egin dautanari ez ea bisaia gaixtorik
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: HARRERA
- buru egin
Azalpena: eraso
Adibideak:
— Etsaier buru egiteko balin balitz
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: ERASOA
Gazteleraz: hacer frente
Frantsesez: faire face
- burutik joan
Azalpena: zoratu
Adibideak:
— Uste dut burutik joan den! ez dire perlak xerrientzat ez konditurak astoentzat ... Preparatzen!
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Gazteleraz: perder la cabeza
Frantsesez: perdre la boule
- ezpatan pasa
Azalpena: (inork inor) hil
Adibideak:
— hetako jendeak ezpatan aristokratatzat pasatu
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: ERAILKETA
Gazteleraz: pasar por el filo de la espada
Frantsesez: passer au fil de l'épée
- ezpere(n)
Adibideak:
— Hic ezperen, o Herioa, entzun nezak desterru hunen terminoa labur ezak.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Gazteleraz: de lo contrario
- gezur-harrobi
Azalpena: gezurti
Adibideak:
— hau gezur-harrobia!
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: GEZURRA
- gogoan pasa
Azalpena: pentsatu
Adibideak:
— koplari aprendiz batek gogoan pasatu badu bertsu hotz batzuen bidez lapurdi gobernatu
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
- hain gutxi
Azalpena: ezetza, errepikatuan
Adibideak:
— ez du begiak ikusi beharriak aditu izpirituak hain guti zer diran konprenitu.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: EZETZA
Gazteleraz: menos aún
- hitzuntzki
Azalpena: berritsu
Adibideak:
— zenbait emakume hitzuntzki.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Gazteleraz: boquirroto
Frantsesez: moulin à paroles
- kolpe onak edan
Azalpena: asko edan
Adibideak:
— Aleguera gaiten bethi culpe onac edanez
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: ZURRUTA
- (inork) korritu herriak paperetan mintzatu
Azalpena: ospetsua izan
Adibideak:
— Kurritu dituzun herriak mintzo dire paperetan
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
- lehenbailehen
Azalpena: ahal den arinen
Adibideak:
— has zaite lehen bai lehen otoi eni erakusten.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: ARINTASUNA / LEHENTASUNA
Gazteleraz: cuanto antes
Frantsesez: dès que possible
- leku(a) egin
Azalpena: (aldean) onartu
Adibideak:
— Ordu da egin dezon leku
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Gazteleraz: hacer sitio
- libango zedroak inarrosteko boza
Azalpena: boz ozena
Adibideak:
— Libango zedroak inarrosten zituen bozak.
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
- sineste(a) eman
Azalpena: sinetsi
Adibideak:
— Nork eman daie sinestea aski dela salbatzeko
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
- zain hezurrak egin
Azalpena: finkatu
Adibideak:
— Jaio deneko gezurrak einak ditu zain-hezurrak
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
Kontzeptuak: ATXIKIMENDUA
Gazteleraz: echar raíces
Frantsesez: prendre racine
- zein bere tituloarekin izendatu
Azalpena: zehazki izendat u
Adibideak:
— Izenda netzake guziak zein bere tituluekin ordean lista hain handiak ez lezake plazer egin
MONHO, S. (1749-1821)
P. Lafitte Poemes basques de Salvat Monho.
