- aldez aurretik
Azalpena: aurrez
Adibideak:
aldez aurretik abisatu du lenbailen presta gaitezen.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: LEHENTASUNA
Gazteleraz: de antemano
Frantsesez: auparavant
- barrendik busti
Azalpena: mozkortu
Adibideak:
Atso sorgiñ au barrendik, zerbait egiten danian busti / aiton iltzera abiatzen da altzarrastalo ta guzti
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: MOZKORKERIA
- bateonbat
Azalpena: bakarren bat
Adibideak:
bateonbatek tiroz ilko zien noski.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Frantsesez: un ou autre
- beldurrak airean
Azalpena: beldurrez
Adibideak:
danak beldurrak aidian.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: BELDURRA
- demontrepola
Adibideak:
beirok gero bestela demontra polak!
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- (inorenak) egin
Azalpena: hil
Adibideak:
Iya egin du guriak
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: HERIOTZA
Frantsesez: avoir son compte
- erregalotan bizi
Azalpena: nahi bezala bizi
Adibideak:
Kantabri on au erregalotan bizi izan
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: BIZIMODU ONA
Gazteleraz: vivir regaladamente
Frantsesez: être couché sur des roses
- eskuak erantsi
Azalpena: harrapatu
Adibideak:
Azkar erantxi eskuak
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: HARRAPATZEA
Gazteleraz: echar el guante
Frantsesez: mettre la main au collet
- (inor) etortzean zakurrak kontentu izan
Azalpena: alproja izan
Adibideak:
Ango zakurrak kontentu ziran ura etorri zanian
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: ARLOTEKERIA
- hain gutxi
Azalpena: ezetza, errepikatuan
Adibideak:
fogonerorik ain gutxi.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: EZETZA
Gazteleraz: menos aún
- hanka zainetan herdoila eduki
Azalpena: ezindu
Adibideak:
Etxe onetan izan biardu giarriarra morroia mutilzartuta egiña dauka anka-zañetan erdoia
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- (inoren) india lanean asko behartu gabe izan
Azalpena: lanik egin gabe aberastu
Adibideak:
Lanian asko biartu gabe izan da orren Indiya
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- itzala eman
Azalpena: kartzelara kondenatu
Adibideak:
Lapur txikiyak kastigatzeko non-nai badago kartzela kupira gabe ematen zaio denbora askoko itzala
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Frantsesez: mettre à l'ombre
- izan ere
Adibideak:
izan ere alako polita zeguan.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Gazteleraz: por cierto
- kandelarik ez jaso
Azalpena: entzundakoa norberarentzat ez hartu
Adibideak:
Guztiz dalako al caso orra amazazpi bertso ermandadekua ez danak ez kandelik jaso!
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- kopeta belztu
Azalpena: haserretu
Adibideak:
Berenak aundiyago kopeta beztuta
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Gazteleraz: fruncir el ceño
Frantsesez: froncer les sourcils
- larrugorrian
Azalpena: biluzik
Adibideak:
emakumiak lasto-pretesko kasikan larru gorriyan.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Gazteleraz: en cueros vivos
- lur(ra) jo
Azalpena: hondatu
Adibideak:
Egun batian lur jotzen duben
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: HONDAMENA
Gazteleraz: venirse abajo
Frantsesez: tomber dans la dèche
- luze laburrean neurtu
Azalpena: (neska mutilek) elkar besarkatu
Adibideak:
Fallorik ote daukan atzian t'aurrian alkar neurtuko dute luze-laburrian
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- makila jaso
Azalpena: eraso
Adibideak:
Ez neri kulpa gabe makillarik jaso
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: ERASOA
- muturra busti
Azalpena: edan
Adibideak:
Baña gaixuak nere kontura etzuen busti muturrik
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: ZURRUTA
Frantsesez: se rincer la dalle
- onez onean
Azalpena: onean
Adibideak:
Onez onian esaten diyat.
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: ONTASUNA
Gazteleraz: a buenas
Frantsesez: à l'amiable
- (ezer) papera egin
Azalpena: itxura egin
Adibideak:
Egin diyot asarre-papera
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- perra berriak erantsi
Azalpena: bizkorragotu
Adibideak:
perra berriyak erantsi dizte andikan orañ artian
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- sustraia atera
Azalpena: ulertu
Adibideak:
Parientiak orren sustraia etzuten errex atera
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- topo egin
Azalpena: topatu
Adibideak:
Topo eginda beira jarri naiz
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
- usaina hartu
Azalpena: igarri
Adibideak:
Diru-puska bat aurreratu du, badauka naiko sasoia, gure auzoko neskazar batek laister artu du usaia
LUJANBIO, J. M. "Txirrita" (Bertsolaria, 1860-1936)
A. Zavala Txirritaren bertsoak II.
Kontzeptuak: IGARTZEA
Gazteleraz: oler(se) el asunto