aurkituak: 27

• Amezketan jaio, Zaldibian hazi eta Ataunen bizi

  Azalpena: lapurra izan

  Adibideak:

  —   Lapur famatua izateko, Amezketan jayo, Zaldibian azi, ta Ataunen bizi.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: LAPURRERIA

• Moisesen denborako

  Azalpena: zahar

  Adibideak:

  —   moisesen denborakua, tira.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: ANTZINA / ZAHARTZEA

  Gazteleraz: más viejo que Matusalén

  Frantsesez: plus vieux que Mathusalen

• aho(a) betean

  Azalpena: ozenki

  Adibideak:

  —   noiz aoa betian esan bear dezute gauza bat?
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: OZENTASUNA

• (inor) apareju txarra ez egon

  Azalpena: bihurria izan

  Adibideak:

  —   Etxeguan apareju txarra! Beretzat zeramazkien ontz urriak
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: BIHURRIKERIA

• batez beste

  Azalpena: alde guztiak kontsideratuz

  Adibideak:

  —   batez beste, jauna.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Gazteleraz: entre una cosa y otra

  Frantsesez: l'un dans l'autre

• beti batean egon

  Azalpena: ez aldatu

  Adibideak:

  —   Gu beti batian, jauna
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: IRMOTASUNA

• (inoren) bizkar

  Azalpena: bestek ordainduta

  Adibideak:

  —   gure bizkar amaika far egiten dute.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: BALIAKETA

• burua galdu

  Azalpena: zoratu

  Adibideak:

  —   Orrek nauka bada burua galdurik
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Gazteleraz: perder la cabeza

  Frantsesez: perdre la boule

• burua nahasi

  Azalpena: zoratu

  Adibideak:

  —   Len ere egon zan estuturik buruba nastu ta...
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Frantsesez: perdre la boule

• denbora bota

  Azalpena: denbora pasa

  Adibideak:

  —   Denbora ezin botarik nabill
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Gazteleraz: pasar el rato

  Frantsesez: tuer le temps

• gaitzerdi

  Azalpena: uste baino gaitz tipiago

  Adibideak:

  —   ta gaitz erdi sagarduen itxura zerbait balu.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Gazteleraz: mal menor

• gogor egin

  Azalpena: erasoari erantzun

  Adibideak:

  —   Gogor egiñ biar zayo
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: ERASOA

  Gazteleraz: hacer frente

  Frantsesez: faire face

• haizea buruan ibili

  Azalpena: zoroa izan

  Adibideak:

  —   Aizia buruban ta ibilli munduban
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• halakorik batean

  Azalpena: noizbait

  Adibideak:

  —   alakorik batian, mayaren beste aldian zegoen kaballero moduko bat asi zan artzen.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• harakinarekin gosaldu, apaizarekin bazkaldu eta mandatariarekin afaldu

  Azalpena: ongi bizi

  Adibideak:

  —   Mundu ontan ondo bizitzeko, esaten dan bezela, arakiñekin gosaldu, i.xkribabakin bazkaldu ta mandazayekin afaldu.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Frantsesez: mener grand carrosse

• hitz(a)(k) eman

  Azalpena: zin egin, egindu

  Adibideak:

  —   Itza ematen dizut.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: AGINDUA

  Gazteleraz: dar (su) palabra

  Frantsesez: donner sa parole

• igoaleko

  Azalpena: ironiaz, hobeagoko

  Adibideak:

  —   igoalekua da emengo lasaitasuna.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• kontu eman

  Azalpena: ezertaz erantzun

  Adibideak:

  —   Arren kontu eman zuten
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Gazteleraz: rendir cuentas

• maindireak gorputzetik bota

  Azalpena: jaiki

  Adibideak:

  —   Goizero nabill maindiriak eziñ botarik gorputzetik
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• metxik ere ez jakin

  Azalpena: ezer ez jakin

  Adibideak:

  —   Ningandik ez du beñepiñ metxik ere jakingo;
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: EZJAKINTASUNA / JAKITEA

  Gazteleraz: no saber ni torta

• noizik behin

  Azalpena: aldizka

  Adibideak:

  —   noizik beiñ astiñ-aldi bat gorputzari ematia.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: BAKANTASUNA

  Gazteleraz: de vez en cuando

  Frantsesez: de temps à autre

• poto egin

  Azalpena: erratu

  Adibideak:

  —   Poto egiten det
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: ERRAKUNTZA / OKERTZEA

• purrilan ibili

  Azalpena: buelta ari

  Adibideak:

  —   Gañera zubek lotu egiten dituzute, eta aieri gustatzen zaiote purrillan ibiltzia. Ortarako dira borobilak, korrika ibiltzeko
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• sagarraren adarraren makilaren puntaren puntan

  Azalpena: leku zailean

  Adibideak:

  —   karnabak beren kabiyekin. Ara, sagarraren adarraren makilaren punttaren punttan ama, ta umiak ojuka.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• su bazterrean gaztain danbolinari eraginez egoteko sasoia

  Azalpena: negua

  Adibideak:

  —   sasoi obia dator emendik aurrera subazterrean gaztaiñ danboliñari eragiñaz egoteko.
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

• txoriei hegaka begira egon

  Azalpena: alferkeriatan egon

  Adibideak:

  —   Beorrek ere txoriyai egaka beira egon da etzituben egingo ta...
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Kontzeptuak: ALFERKERIA

• ziria(k) sartu

  Azalpena: trufatu

  Adibideak:

  —   Bañan zubek ere ezer ez bezela ta burubari atzegiñaz, erdizka esan ta osorik adiazitzeko gisan sartzen dituzute ziri onak
  SOROA, M.
  Baratzan, 1886

  Gazteleraz: tomar el pelo

  Frantsesez: faire la barbe