- alde aurretik
Azalpena: aurrez
Adibideak:
— zar eta gazte, alde aurretik obe degu preparatu.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: LEHENTASUNA
Gazteleraz: de antemano
Frantsesez: auparavant
- alde aurrez
Azalpena: aurrez
Adibideak:
— alde aurrez esanak zeuden.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: LEHENTASUNA
Gazteleraz: de antemano
Frantsesez: auparavant
- astokirten
Azalpena: ergel
Adibideak:
— lur onek mantentzen du asko asto-kerten.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: ERGELKERIA
- (ezer) auzoan eduki / ukan
Azalpena: ez eduki
Adibideak:
— gaizki esanaz beti asmatzen gezurrezko maldadia arrokeriaz beterik adude auzuan umildadia
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- biboteak atera
Azalpena: desesperatu
Adibideak:
— Maximoren zaldiak bearko korritu, koleran bibotiak aterako ditu
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Gazteleraz: mesarse los cabellos
Frantsesez: s'arracher les cheveux
- bistak hartu
Azalpena: ikusi
Adibideak:
— jerusalen'i bistak artzeko txit deseatuak oso, bostegun zaldizko lagun arturik tito abiatu animoso
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: BEGIRATZEA
- bizimodua atera
Azalpena: bizitzeko adina irabazi
Adibideak:
— Dudarik gabe jatorriz ere ura aberatsa etzan bizimodua atera zuan marinel pobre arrantzan
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: BIZIA, BIZIMODUA
Gazteleraz: ganarse la vida
Frantsesez: assurer sa matérielle
- buruarin
Adibideak:
— arpegira Jaunari txistu tiraka fariseo buruariñak.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: ZENTZUA
Gazteleraz: casquivano
Frantsesez: tête frêlée
- burutik nahasi
Azalpena: zoratu
Adibideak:
— Semeak ama ostikoaz jo soberbiari poztuta pikardi oiek egiten dira burutik ere nastuta
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Frantsesez: perdre la boule
- buruz behera
Azalpena: alderantziz, burua lurrerantz
Adibideak:
— ta oñaz gora, buruaz bera, josi gurutze batian.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: APALTASUNA / OKERKERIA
Gazteleraz: cabeza abajo
- denbora(k) bete
Azalpena: epea amaitu
Adibideak:
— Jesus iltzeko denbora ori iya zeguan betia
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: AMAIERA
Gazteleraz: expirar el plazo
- eskua(k) ezarri
Azalpena: harrapatu
Adibideak:
— Jesuita ta frailiari eskuak ezarri
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: HARRAPATZEA
Gazteleraz: echar el guante
Frantsesez: mettre la main au collet
- (inoren) gain
Azalpena: (inoren) ardurapean
Adibideak:
— gure gaiñ utziya dago egin desagun aukera.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: BALIAKETA
Gazteleraz: a (mi, tu, su...) cargo
Frantsesez: sur son compte
- (ezertarako) gogoa egin
Azalpena: gutiziatu
Adibideak:
— Antoniori gogoa egin jantzia ganbiatzeko
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: GUTIZIA
- grano bat ere (ez)
Azalpena: batere ez
Adibideak:
— arrantzan, bai, gau batian, grano bat ere atxitu gabe.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: EZA
Gazteleraz: ni uno(a)
Frantsesez: pas même un(e)
- grano bat ere zoroa ez izan
Azalpena: zuhurra izan
Adibideak:
— Gurasorikan ez izan arren grano bat ere txorubak sufiziente bera dan arte ez utzi etxeko kargubak
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- hain gutxi
Azalpena: ezetza, errepikatuan
Adibideak:
— ez gera aztuko, ain gutxi oztuko.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: EZETZA
Gazteleraz: menos aún
- halakoren batean
Azalpena: noizbait
Adibideak:
— aberastuko gera alakoen baten!
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- hotzbero
Azalpena: istilu
Adibideak:
— zenbait otz-bero igarotzeko jaioak ziran munduan.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- (ezer) itsasoan hondarrik adina ukan
Azalpena: (ezertan) aberatsa izan
Adibideak:
— Pekatubak konfesatu barkatzia jakiña naiz-ta izan itxasuan ondarrikan aña
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: ABERASTASUNA
- kontramartxa egin
Azalpena: itzuli
Adibideak:
— Kontramartxa egiñik juan zan Trode'ra
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- kontu eman
Azalpena: ezertaz erantzun
Adibideak:
— Jaunari eman kontua, ill da bi urte baño lenago kanonizatua
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Gazteleraz: rendir cuentas
- kontu hartu
Azalpena: argitasunak eskatu
Adibideak:
— dotriñen kontu artutzen gogor asi zitzaion jesusi / etxe orretan tormentu gutxi etzuan beregan ikusi
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: AXOLA
- kontu hartu
Azalpena: adi egon
Adibideak:
— dotriñen kontu artutzen gogor asi zitzaion jesusi / etxe orretan tormentu gutxi etzuan beregan ikusi
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: AXOLA
- lau laurden egin
Azalpena: apurtu
Adibideak:
— Lau laurden egingo du Weyler'en ezpatak
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- legez eta bidez
Azalpena: eskubidez
Adibideak:
— Aitak eskatzen zidan legez eta bidez / nik egiten niona zan agindu ta eman ez.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: ESKUBIDEA
- leku eman
Azalpena: onartu
Adibideak:
— Pensamentu txarrari ez eman lekurik
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
- oinez gora
Azalpena: alderantziz, burua lurrerantz
Adibideak:
— ta oñaz gora, buruaz bera, josi gurutze batian.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: ALDERANTZIZ / NAHASPILA
Gazteleraz: patas arriba
Frantsesez: les quatre fers dans l'air
- okasioa eman
Azalpena: iskanbila sortu
Adibideak:
— Okasiua ematen berak ziran asi
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
Kontzeptuak: ISTILUA
- pregunta eskusatua
Azalpena: amodiozko galdea
Adibideak:
— azkenekotzat egiten dio pregunta eskusatua.
ZUBIZARRETA, J. M. (Bertsolaria, 1855-1905)
A. Zavala Juan Mari Zubizarreta bertsolaria.
